การวัดเป็นพื้นฐานของวิศวกรรม ซึ่งระบบพื้นฐานการวัดในวิศวกรรมนั้นมีหลายระบบแบบย่อย ๆ โดยเลือกใช้ตามวัตถุประสงค์และลักษณะของงาน โดยระบบการวัดที่นิยมใช้ในเชิงอุตสหกรรมเพื่อการผลิตชิ้นส่วนหรืองานผลิตต่าง ๆ นิยมใช้ระบบการวัดแบบ GD&T เพื่อความแม่นยำของชิ้นงาน
ระบบการวัด แบบ GD&T (Geometric Dimensioning and Tolerancing)
คือ ระบบที่ใช้ในการกำหนดและวัดความแม่นยำของชิ้นงาน โดยให้ข้อมูลที่ถูกต้องและชัดเจนเกี่ยวกับรูปทรงและตำแหน่งของลูกศร์, รูปหลัก, และฟีเจอร์ต่าง ๆ บนชิ้นงาน เนื่องจากในการผลิตชิ้นงานในเชิงอุตสาหกรรมมักมี Requirments หลายอย่างเพื่อประสิทธิภาพของชิ้นงานที่ผลิตออกมา อาทิเช่น
- ต้องการผลิตชิ้นงานที่มีรูปทรงที่ซับซ้อนและต้องการความแม่นยำในรายละเอียดที่สูง
- ต้องการผลิตและประกอบชิ้นงานหลายชิ้น ต้องควบคุมตำแหน่งและระยะห่างระหว่างฟีเจอร์ต่าง ๆ อย่างแม่นยำ
- ต้องการปรับเปลี่ยนฟีเจอร์ในชิ้นงาน แต่ตำแหน่งของชิ้นงานต้องไม่เคลื่อน
- ไม่ต้องการขั้นตอนที่ยุ่งยากในการตรวจสอบชิ้นงานในระหว่างการผลิต
ระบบการวัดแบบ GD&T จึงเหมาะกับงานเชิงอุตสาหกรรมมากที่สุด เพราะมีระบบการทำงานการวัดที่ยืดหยุ่นในหลากหลายฟีเจอร์ของชิ้นงานแต่ละชิ้น
นอกจากนั้นระบบการวัด GD&T ถูกใช้เป็นภาษามาตรฐานในการสื่อสารระหว่างผู้ออกแบบ, ผู้ผลิต, และผู้ตรวจสอบเพื่อให้ทุกคนเข้าใจและทำตามข้อกำหนดอย่างถูกต้อง โดยใช้สัญลักษณ์เป็นตัวกำหนดในการสื่อสารเพื่อระบุตำแหน่งและทิศทางของฟีเจอร์ต่าง ๆ ในชิ้นงาน
- Position Symbol (⊤): ใช้ระบุตำแหน่งของฟีเจอร์
- Concentricity Symbol (⨁): ใช้ระบุว่าฟีเจอร์ต้องอยู่บนแกนหลักเดียวกัน แต่ไม่บอกถึงตำแหน่งที่แน่นอนบนแกน
- Symmetry Symbol (m): ใช้ระบุว่าฟีเจอร์ต้องมีการสมมติรูปทรงเป็นภาษาหนึ่งมีความสมมติฐาน
- Circular Runout Symbol (⌓): ใช้ในการระบุว่าฟีเจอร์ต้องอยู่ในวงกลมที่กำหนด โดยไม่เกินความผิดพลาดที่กำหนด
- Total Runout Symbol (⌀): ใช้ในการระบุว่าฟีเจอร์ต้องอยู่ภายในวงกลมที่กำหนด, โดยครอบคลุมทุกระบบตำแหน่งและการหมุน.
- Profile of a Surface Symbol (Ⓛ): ใช้ในการระบุคุณลักษณะทั้งหมดของพื้นผิวฟีเจอร์ตามทุกทิศทาง
- Position of a Surface Symbol (Ⓟ): ใช้ในการระบุตำแหน่งของพื้นผิวฟีเจอร์
- Perpendicularity Symbol (⊥): ใช้ระบุว่าเส้นตรงหรือแกนต้องอยู่ตรงอย่างมีความตึงตัวกับพื้นผิวที่ระบุ
- Parallelism Symbol (‖): ใช้ระบุว่าเส้นตรงหรือแกนต้องอยู่ขนานกับพื้นผิวที่ระบุ
- Flatness Symbol (⌂): ใช้ระบุความแบนของพื้นผิว คือระยะห่างระหว่างพื้นผิวและเพื่อให้มีความแบน
- Circularity Symbol (○): ใช้ระบุว่ารูปทรงต้องเป็นวงกลม โดยไม่บอกถึงตำแหน่งที่แน่นอนของวงกลม.
- Cylindricity Symbol (↕): ใช้ระบุว่ารูปทรงต้องเป็นท่อกระบอก โดยไม่บอกถึงตำแหน่งที่แน่นอนของท่อกระบอก.
- Position of a Hole Symbol (Ⓟ): ใช้ในการระบุตำแหน่งของรู
- Profile of a Line Symbol (⒤): ใช้ในการระบุคุณลักษณะทั้งหมดของเส้นตรงตามทุกระบบตำแหน่ง
- Position of a Point Symbol (Ⓧ): ใช้ในการระบุตำแหน่งของจุด
ระบบการวัด GD&T จึงเป็นระบบวัดมาตรฐานที่นิยมใช้ในอุตสาหกรรม อีกทั้งยังมีสัญลักษณ์เหล่านี้ช่วยให้มีการสื่อสารที่ชัดเจนเกี่ยวกับความแม่นยำและตำแหน่งของฟีเจอร์ในแบบแผนที่ GD&T เพื่อความสะดวกในการทำงานของทุกฝ่าย
หากผู้ประกอบการที่ต้องการสั่งผลิตเครื่องจักร แม่พิมพ์ หรือเครื่องมือทางวิศวกรรม สหพรทูลพร้อมให้คำปรึกษาและคำแนะนำด้วยประสบการณ์ด้านการผลิตชิ้นงานมามากกว่า 42 ปี ต้องการข้อมูลเพิ่มเติมสามารถติดต่อที่เว็บไซต์ http://sahaporntool.com หรือโทร 083-495-4402 หจก.สหพรทูล ผู้นำในการผลิตชิ้นส่วนอุตสาหกรรมที่มีความละเอียด แม่นยำและคุณภาพสูงตรงตามความต้องการของลูกค้า